Συμβουλές για την ανάπτυξη της φιλαναγνωσίας

Το πιο σημαντικό εικοσάλεπτο της ημέρας μας!

Όλοι κάνουμε όνειρα για τα παιδιά μας. Προσδοκούμε να τα δούμε να εξελίσσονται σε έξυπνους, καλούς κι ευτυχισμένους ανθρώπους. Τι μπορούμε όμως να κάνουμε από τώρα γι’ αυτό; Αρκεί να αφιερώνουμε λίγα λεπτά την ημέρα για να διαβάσουμε ένα βιβλίο μαζί με τα παιδιά μας.

Σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες, διαβάζοντας μαζί με το παιδί το βοηθάμε:

§ να αναπτύξει την ικανότητά του να χρησιμοποιεί τη γλώσσα, να εξασκεί τη μνήμη και να εμπλουτίζει τη φαντασία του § να καλλιεργήσει την κριτική σκέψη και τη δημιουργική αναζήτηση § να οικοδομήσει μια δυνατή σχέση με τους γονείς του και να εξασφαλίσει μια ισορροπημένη συναισθηματική ανάπτυξη § να καλλιεργήσει τις ηθικές αξίες του § να βελτιώσει την ικανότητά του να συγκεντρώνεται και να μελετά με μεγαλύτερη ευκολία τα μαθήματά του στο σχολείο § να αναπτύξει τη θέληση για μάθηση και την αυτό-εκτίμησή του § να έρθει σε επαφή με άλλες κουλτούρες και ιδέες και να διευρύνει τον πνευματικό του ορίζοντα § να εντάξει το διάβασμα στις καθημερινές του συνήθειες

Η καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας είναι, τελικά, η καλύτερη επένδυση για το μέλλον του παιδιού! Συνεπώς, καλό θα ήταν να

ΔΙΑΒΑΖΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΑΣ 20 ΛΕΠΤΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ, ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ!

Διαβάζοντας σ’ ένα μωρό, του προσφέρουμε νοητικά ερεθίσματα και το βοηθάμε να συνδέσει το διάβασμα με συναισθήματα χαράς, ευχαρίστησης και ασφάλειας. (0-3 ετών) § Διαβάζουμε στο παιδί πριν ακόμα αρχίσει να μιλάει. § Κρατάμε το παιδί στην αγκαλιά μας, με τα πρόσωπά μας κοντά, και διαβάζουμε έχοντας το βιβλίο ανοιχτό μπροστά μας. § Μιλάμε καθαρά, με μικρές προτάσεις και συχνές παύσεις. § Παίζουμε με τον τόνο της φωνής μας και με τις εκφράσεις του προσώπου μας, ή ακόμα και με το σώμα μας. § Ενθαρρύνουμε το παιδί να συμμετέχει αγγίζοντας το βιβλίο, σηκώνοντας κινούμενα μέρη, ή ακόμα συμπληρώνοντας προτάσεις με ήχους και λέξεις. § Αφήνουμε το βιβλίο αμέσως μόλις διαπιστώσουμε ότι το παιδί έχει κουραστεί ή δεν ενδιαφέρεται. Μπορούμε να συνεχίσουμε από το ίδιο σημείο την επόμενη φορά, ή να αναζητήσουμε ένα νέο βιβλίο που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του παιδιού. § Ξαναδιαβάζουμε, ακόμα και συνεχόμενα, τα αγαπημένα βιβλία του παιδιού, ενισχύοντας τα αισθήματα ασφάλειας και χαράς. § Με μια τόσο απλή κίνηση –αγκαλιάζοντας το παιδί μας και κρατώντας το κοντά μας ενώ διαβάζουμε- μπορούμε να του δείξουμε την αγάπη και τη φροντίδα μας. § Η μεγαλύτερη ανάπτυξη του εγκεφάλου πραγματοποιείται τα 3 πρώτα χρόνια της ζωής ενός παιδιού. Μιλώντας, τραγουδώντας, λέγοντας ιστορίες και διαβάζοντας, δημιουργούμε συνεχώς ερεθίσματα που είναι σημαντικά για την ανάπτυξή του.     Διαβάζοντας μαζί μ’ ένα παιδί, από τα πρώτα κιόλας χρόνια της ζωής του, το βοηθάμε να αναπτύξει την περιέργεια που έχει για τον κόσμο και να κατανοήσει καλύτερα τον εαυτό του και τους άλλους. (4-11 ετών) § Σ’ ένα ευχάριστο κι εποικοδομητικό διάλλειμα, επισκεπτόμαστε με το παιδί μας βιβλιοπωλεία ή βιβλιοθήκες και το βοηθάμε να έρθει σε επαφή με τα βιβλία και να εξοικειωθεί μαζί τους. § Παροτρύνουμε το παιδί να επιλέξει το ίδιο τα βιβλία του και το βοηθάμε να ανακαλύψει τα κατάλληλα βιβλία για την ηλικία και τα ενδιαφέροντά του. Δεν κρίνουμε τις επιλογές του, ενώ το ενθαρρύνουμε να διαβάσει ποικιλία από βιβλία (π.χ. λογοτεχνία, κόμικς, περιοδικά, ποίηση, βιβλία με ανέκδοτα, βιβλία για αθλητισμό, ζώα, χόμπυ κ.ά.). § Δε χρειάζεται να ανησυχούμε για το επίπεδο δυσκολίας ενός βιβλίου, καθώς το παιδί μπορεί να απολαύσει δυσκολότερα βιβλία από αυτά που μπορεί να διαβάσει μόνο του. Μπορούμε να διαβάσουμε μέρος του βιβλίου μαζί του και να συζητήσουμε για τις ιδέες και τις εικόνες. § Δραματοποιούμε το περιεχόμενο του βιβλίου, ή επινοούμε παιχνίδια και δραστηριότητες, μετατρέποντας την ανάγνωση σε μια ευχάριστη εμπειρία. § Συζητάμε με το παιδί και μοιραζόμαστε τα συναισθήματα που γεννήθηκαν κατά την ανάγνωση. Μπορούμε μάλιστα να κάνουμε αυτή τη συζήτηση και μπροστά σε άλλα σημαντικά πρόσωπα της οικογένεια – αδέλφια, παππούδες, ξαδέλφια κ.ο.κ.– παρακινώντας τη συμμετοχή τους. Με αυτό τον τρόπο το παιδί θα νοιώσει όμορφα και σπουδαία που μπορεί να εκφράσει την άποψή του, να καθοδηγήσει μία συζήτηση και να μοιραστεί τα συναισθήματά του. § Διαβάζοντας οι ίδιοι για ευχαρίστηση, γινόμαστε το παράδειγμα, βοηθώντας τα παιδιά μας να ανακαλύψουν τον κόσμο του βιβλίου και να αναπτύξουν μία κλίση προς την ανάγνωση.     Παρακινώντας έναν έφηβο να διαβάσει, τον βοηθάμε να αντιμετωπίσει πολλά προβλήματα της ηλικίας του και να αναπτύξει την αυτοεκτίμησή του. (>11 ετών) § Μία αληθοφανής ιστορία με έναν κεντρικό χαρακτήρα περίπου στην ίδια ηλικία, ο οποίος βιώνει παρόμοιες καταστάσεις, μπορεί να βοηθήσει τον έφηβο να δει τρόπους που μπορεί να χειριστεί μία κατάσταση, ή να συνειδητοποιήσει ότι δεν είναι ο ίδιος η αιτία του προβλήματος. § Συζητώντας με έναν έφηβο για το βιβλίο που διάβασε, μπορούμε να εστιάσουμε στις ανησυχίες του και να του δείξουμε έμπρακτα την υποστήριξή μας.     Αναπτύσσοντας τη φιλαναγνωσία στο σχολικό περιβάλλον. Ο χρόνος που τα παιδιά αφιερώνουν καθημερινά στις σχολικές τους δραστηριότητες είναι ο πιο παραγωγικός της ημέρας τους. Είναι λοιπόν αναγκαίο το σχολείο να αποτελεί την εστία αναζήτησης της γνώσης αλλά και της χαράς της δημιουργίας, ενισχύοντας την ισόρροπη ανάπτυξη της προσωπικότητας των παιδιών. Μέσα από τα προγράμματα φιλαναγνωσίας κι ευέλικτης ζώνης το σχολείο ανοίγει μία δίοδο επικοινωνίας με την κοινωνία και με βιωματικό τρόπο συμβάλλει στη νοητική, συναισθηματική κι αισθητική καλλιέργεια. Πλέον, οι διδάσκοντες, οι γονείς αλλά και οι ίδιοι οι μαθητές έχουν την ευκαιρία να διαμορφώσουν το πρόγραμμα σύμφωνα με τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντά τους. Ενδεικτικές δραστηριότητες για τις σχολικές τάξεις: § Δημιουργία λεσχών ανάγνωσης § Επισκέψεις συγγραφέων § Ηλεκτρονικές συζητήσεις με ανθρώπους των βιβλίων § Σχέδια εργασίας που ενσωματώνουν τα λογοτεχνικά βιβλία § Ψηφιακοί φάκελοι μαθητών § Ενίσχυση και αξιοποίηση σχολικών βιβλιοθηκών § Δραματοποίηση & λογοτεχνικό παιχνίδι § Εικονογράφηση & εικαστικές κατασκευές

Μαζί, διαβάζουμε περισσότερο γιατί… …σ’ ένα βιβλίο ανακαλύπτουμε έναν ολόκληρο κόσμο ανάμεσα σε ένα εξώφυλλο κι ένα οπισθόφυλλο. …σ’ ένα βιβλίο συναντάμε έναν καλό φίλο· μια καλή συντροφιά και προσωπικό καταφύγιο. …σ’ ένα βιβλίο βρίσκουμε τον εαυτό μας σε κάποιον από τους ήρωες και ταυτιζόμαστε μαζί του. …ένα βιβλίο μας ταξιδεύει σε χώρες μακρινές, χωρίς να κοστίζει όσο η βενζίνη μας μέχρι εκεί! …ένα βιβλίο είναι ένας συνδετικός κρίκος ανάμεσα σ’ εμάς, το συγγραφέα, τον κόσμο όλο. …μ’ ένα βιβλίο αναπτύσσουμε την περιέργειά μας για τον κόσμο. …μ’ ένα βιβλίο πάντα έχουμε θέμα συζήτησης. …μ’ ένα βιβλίο διασκεδάζουμε και μαθαίνουμε. …μ’ ένα βιβλίο ονειρευόμαστε. …μ’ ένα βιβλίου αλλάζουμε τον κόσμο.

Το άνοιγμα ενός βιβλίου είναι η αρχή μίας περιπέτειας για εμάς και το παιδί μας… Δεν ξέρουμε τι μπορεί να ανακαλύψουμε στις σελίδες του, αλλά σίγουρα θα ζήσουμε ένα ευχάριστο, και ίσως το πιο σημαντικό εικοσάλεπτο της ημέρας μας!